Terug naar overzicht

De 'bolletjesgrafiek'

De bolletjesgrafiek kwam prominent in beeld in de rechtszaak die Maes/Lanting tegen de Staat had aangespannen. De rechter dacht hem te snappen. Maar de werkelijke betekenis, wat de afbeelding zegt en wat er niet in staat of kan staan, daar valt veel over te zeggen. De boodschap zou zijn dat vaccineren helpt tegen verspreiding. Zowel in juli als in augustus 2021 (linker resp. rechter afbeelding). Maar is dat ook zo? Enkele vragen.

  • Dit zijn zomergetallen en dit zijn positieve PCR-testen; wat is daarvan de betekenis?
  • Van epidemiologisch belang is het ziek worden, of eigenlijk het ernstig ziek worden; de focus op "transmissieparen" is verkeerd.
  • Hoe representatief is dit onderzoek, over twee maanden, uitgevoerd in een vaccinatiepiek?

De context

De heer Van Dissel (RIVM) beweerde in december 2021 wat niemand van het RIVM, het OMT, de regering, de 1e en de 2e kamer, de journalistiek en de daarin aan het woord komende wetenschappers hebben kunnen zien aankomen, namelijk dat de vaccins hun effectiviteit grotendeels verloren hebben. 

Kort daarvoor, in augustus, werd de Tweede Kamer op basis van de inmiddels befaamde bolletjesfabriek (zie figuur) overtuigd van de impressie dat vaccinatie een permanente risicoreductie zou bieden - gelijkwaardig aan een actuele negatieve testuitslag. Met deze suggestie werd voldaan aan artikel 58ra lid 2 van de Wet Publieke Gezondheid en werd het coronatoegangsbewijs gerechtvaardigd. Die is voor het bestrijden van een pandemie waarschijnlijk nutteloos en voor al het andere mogelijk zelfs schadelijk gebleken.

De 'booster'

Als oplossing voor probleem van afnemende vaccineffectiviteit werd een zogeheten booster geïntroduceerd. Deze booster is een hervaccinatie met hetzelfde vaccin uit de 1e en de 2e prik, een vaccin dat antilichamen induceert voor een iets aangepast synthetisch S-eiwit van het wild-type virus uit 2019 en niet specifiek is ontwikkeld voor recentere mutaties. Waar twee keer prikken met een oud vaccin geen permanente bescherming biedt tegen een snel muterend virus, is het niet logisch dat het met drie of vier prikken wel zoulukken. De praktijk van Influenza toont dit wel aan.

Aldus stond de bolletjesgrafiek aan de basis van een periodieke booster. Met regels die bepalen dat de vaccinatiestatus vervalt en iemand met twee injecties weer ongevaccineerd heet te zijn.

Toelichting bolletjesgrafiek

Die bolletjesgrafiek was gebaseerd op data van de periode juli augustus. Toen was de vaccineffectiviteit het hoogst.

De pijl staat bij de start van het winterseizoen.


Ook het gegeven dat juist besmetting in een periode met weinig risico (zomer) een deel van de oplossing is (groepsimmuniteit), zet de interpretatie van de bolletjesgrafiek in een geheel ander daglicht.